در یک معنای کلی، تخلفات ساختمانی به نادیده گرفتن و نقض قوانین شهرسازی و مقررات مربوط به ساخت و ساز مربوط می شود. بنابراین در صورتیکه افراد در زمان ساختمان سازی به قوانین در نظر گرفته شده بی اعتنا باشند، و بدون توجه به نکات ایمنی اقدام به ساخت و ساز نمایند، مرتکب تخلفات ساختمانی خواهند شد که از نظر قانونی قابل پیگیری است.
در نظر داشته باشید، با وجود اینکه در موارد بسیاری دلیل تخلفات ساختمانی افراد، سودجویی است اما در مواردی نیز نا آشنایی افراد با قوانین مصوب ساختمانی، باعث بروز مشکلاتی از این دست خواهد شد.
به همین دلیل در این مقاله قصد داریم تا ضمن معرفی انواع تخلفات ساختمانی، به مرجع رسیدگی به این تخلفات پرداخته و به کلیه سوالات شما در این باره پاسخ دهیم.
تخلفات ساختمانی به چه معناست؟
با استناد به ماده ۱۰۰ قانون شهرداری ها چنانچه مالکین زمین های واقع در شهر و اطراف آن، نسبت به هر شکل ساخت و ساز، تفکیک و یا عمل عمرانی اقدام نمایند، موظف هستند تا پیش از هر کاری پروانه ساختمانی دریافت کنند.
همچنین مطابق با قوانین نوسازی و عمران شهری، شهرداری ها موظف هستند تا بر کلیه روند ساخت و ساز که در شهر و اطراف آن صورت می گیرد کنترل و نظارت کامل داشته باشند.
به همین ترتیب، شهرداری ها می بایست بر تمامی مراحل ساخت و ساز همچون: تعداد طبقات، نمای ساختمان، ارتفاع و کیفیت مصالح که می بایست با برنامه جامع شهری متناسب باشد نظارت کنند.
بنابراین چنانچه شخصی قصد داشته باشد تا بدون گرفتن پروانه ساختمانی نسبت به ساخت بنایی اقدام کند و یا قوانین مربوط به ساخت و ساز را نادیده بگیرد، متخلف به شمار آمده و براساس قوانین شهرسازی با او برخورد می شود.
دسته بندی تخلفات ساختمانی
با در نظر گرفتن قوانین شهرداری، انواع تخلفات ساختمانی به پنج دسته کلی تقسیم میشوند. این موارد به شرح زیر است:
- بی توجهی به قوانین و ضوابط شهرداری مربوط به نمای ساختمان
- رعایت نکردن موارد ایمنی و استحکام ساختمان
- بی اعتنایی به نکات بهداشتی مرتبط با ساختمان سازی
- بی توجهی به قوانین ساخت و ساز شهرداری
- سایر تخلفات ساختمانی
- معرفی انواع تخلفات ساختمانی
احداث بنا بدون دریافت پروانه
هر نوع ساخت و سازی که بدون دریافت مجوز کتبی از شهرداری صورت گرفته باشد خلاف قانون است. همچنین در صورتیکه شخص مراحل صدور پروانه ساختمانی و پرداخت عوارض را گذرانده باشد، اما پروانه ساخت دریافت نکرده باشد، باز هم ساخت و ساز بدون پروانه محسوب می شود.
در صورتیکه آن ملک پلاک ثبتی نداشته باشد و در آن بنایی غیرمجاز ساخته شده باشد و این بنا در محدوده شهری قرار گرفته باشد، قابل طرح در کمیسیون ماده 100 است. بنابراین نبود سند مالکیت منافاتی با پیگیری و طرح مساله در این کمیسیون نخواهد داشت.
اضافه بنا در منطقه مسکونی و تجاری
درمورد تخلف اضافه بنا نسبت به مساحت ذکر شده در پروانه ساختمانی، کمیسیون ماده 100 مجاز است تا در صورت عدم ضرورت تخریب اضافه بنا نسبت به موقعیت قرارگیری بنا، نسبت به دریافت جریمه نقدی اقدام نماید. شهرداری نیز وظیفه دارد تا مبلغ جریمه را دریافت نماید. چنانچه شخص از پرداخت جریمه امتناع کند، شهرداری می بایست پرونده را دوباره به همان کمسیون ارجاع داده و برای صدور رای تخریب درخواست نماید.
رعایت نکردن احداث پارکینگ
چنانچه نسبت به احداث پارکینگ اقدامی صورت نگیرد و یا پارکینگ غیرقابل استفاده باشد، کمیسیون مجاز است تا نسبت به موقعیت و نحوه استفاده از فضای در نظر گرفته شده برای پارکینگ، مالک را جریمه نماید.
در صورتیکه تبدیل دوباره فضا به پارکینگ امکان پذیر باشد، امکان جریمه نقدی وجود ندارد.
پیشروی در معابر شهر و رعایت نکردن اصول فنی
در مورد این تخلف می توان گفت، صاحبان ملک می بایست در صورت نوسازی ساختمان ها و مطابق با پروانه ساخت و طرح های مصوب، به معابر شهری تجاور نکنند. در صورت تخلفاتی از این دست نیز، شهرداری ها وظیفه دارند تا جلوی ادامه عملیات را گرفته و پرونده مربوطه را به کمیسیون ارجاع دهند.
تخلف مهندس ناظر
مهندسان ناظر ساختمان وظیفه دارند تا بر عملیات اجرایی ساخت و ساز یعنی مطابقت بنا با نقشه موجود در پروانه ساخت نظارت کنند.
در صورتیکه این شخص بر خلاف اقدامات موجود گواهی دهد و یا گزارش تخلفات را در زمان مشخص به شهرداری اعلام نکند و این مساله در کمیسیون ماده 100 مطرح شود و شهرداری نسبت به جریمه نقدی و یا تخریب بنا حکم دهد، شهرداری مسئول است تا این موضوع را به سازمان نظام مهندسی ساختمانی نیز ارجاع دهد.
ساخت بنا مغایر با کاربری
شهرداری ها وظیفه دارند تا بر اساس قوانین نقشه در پروانه ساخت، نوع کاربری ساختمان را ذکر نمایند. بنابراین اگر خلاف موارد ذکر شده در پروانه ساختمانی در منطقه غیرتجاری محل کسب و یا تجارت برقرار شود، کمیسیون در صورت اثبات تخلف شخص، با در نظر گرفتن مهلت مقررکه از دو ماه تجاوز نخواهد کرد درباره تعطیلی محل کسب تصمیم گیری می نماید.
تخلف تراکم ساختمانی
به طور کلی تخلف تراکم اضافی با عنوان سرپیچی از اصول شهرسازی و در مواردی به وسیله قوانین فنی و یا بهداشتی قابل پیگیری است. به همین ترتیب شهرداری می بایست پس از دریافت جریمه نسبت به صدور گواهی پایان ساخت اقدام نماید.
اعتبار حکم جریمه کمسیون ماده 100 نسبت به این تخلف، فقط تا هنگامی برقرار است که آن ساختمان تخریب نشده است. در صورت تخریب و یا تجدید بنا نیز، توجه به حکم صادر شده جهت استفاده از تراکم اضافی در ساخت دوباره بنا، به هیچ عنوان قابل قبول نمی باشد.
عدم استحکام بنا
چنانچه تخلف به عدم استحکام بنا از لحاظ فنی باشد و این مشکل قابل برطرف کردن باشد، حکم کمیسیون رفع نقص در یک بازه زمانی مشخص خواهد بود. اما اگر بنا قابلیت مقاوم سازی را نداشته و یا مالک در زمان معین نسبت به تحکیم آن اقدامی نکند. حکم تخریب و قلع بنا صادر خواهد شد. به دلیل خطرات احتمالی در این تخلف حکم پرداخت جریمه از جانب کمیسیون منتفی است.
ساخت بنا برخلاف قوانین به صورت پیشروی طولی
در توضیح پیشروی طولی می توان گفت: مقدار حدود جهت احداث ساختمان در طول عرصه به طوریکه نسبت به سطح ساختمان 60 به 40 باشد. یعنی تنها مجاز است تا در 60 درصد طول زمین احداث بنا کرد. بنابراین مقدار باقی مانده می بایست به عنوان فضای آزاد استفاده شود. رعایت نکردن این مورد نیز تخلف محسوب می شود. این تخلف در دسته بندی تخلف از اصول شهرسازی و در مواردی نیز تخلف از ضوابط فنی یا بهداشتی قابل پیگیری است. در این موارد نیز نماینده شهرداری ملزم به دریافت جریمه و عوارض از مالک می باشد و خود نیز می تواند نسبت به تخریب و قلع بنا اقدام نماید.
مرجع رسیدگی به تخلفات ساختمانی
چنانچه ساختمانی برخلاف قوانین و اصول شهرسازی و با بدون در نظر گرفتن ضوابط بهداشتی و فنی ثبت شده در پروانه احداث شود، شهرداری مجاز است تا این تخلف را در کمیسیون مطرح کند.
اعضای این کمیسیون شامل: یک نفر از اعضای شورای شهر، قاضی دادگستری و نماینده وزارت کشور می باشد.
در گام بعدی از مالک خواسته میشود که طی مدت ده روز دلایل و دفاعیات خود را کتبا به کمیسیون ارسال کند. پس از آن، کمیسیون به مدت یک ماه زمان دارد تا با حضور یک نماینده از سوی شهرداری جلسه کمیسیون را برگزار کرده و حکم خود را صادر نماید.
در صورتیکه شهرداری مانع از ادامه روند احداث بنایی شود که فاقد پروانه ساخت بوده و یا اقدامی برخلاف مفاد پروانه ساخت انجام شده باشد، موظف است تا در مدت یک هفته این موضوع را در کمیسیون مطرح نماید.
چنانچه کمیسیون به تخریب همه یا بخشی از بنا حکم دهد می بایست یک بازه زمانی مشخص تا حداکثر دوماه را برای این کار تعیین کند.
شهرداری نیز می بایست حکم نهایی کمیسیون را به اطلاع ذی نفع برساند و چنانچه مالک در زمان معین رای کمیسیون را اجرا کند شهرداری مجاز است تا مستقیما وارد عمل شده و نسبت به تخریب و قلع بنا اقدام نماید. توجه داشته باشید که مطابق با قوانین آئیننامه اجرای وصول عوارض، ذی نفع می بایست مخارج مربوط به تخریب بنا را بپردازد.
در این بین عزیزانی چون وکیل ملکی، وکیل شهرداری و وکیل کیفری راهنمای خوبی برای شما خواهند بود.