بهای عادله روز تقویم اراضی که در قانون نحوه خرید و تملک اراضی و سایر قوانین تملک ذکر شده بر اساس بهای روز کارشناسی و قبل از صدور حکم محاسبه می گردد یا در زمان پرداخت بهای ملک؟
متاسفانه رویه قضایی در این باره به ضرر مالکین است و بهای زمان صدور رای یا به بیان دقیق تر زمان انجام کارشناسی را ملاک می داند حال آنکه معمولاً فاصله بین زمان کارشناسی با زمان پرداخت وجه،قابل توجه بوده و ارزش پول نیز که در حال کاهش است.
نظریه مشورتی شماره ۷/۹۹/۲۰۰۹ مورخ ۱۴۰۰/۰۱/۰۷که ذیلاً درج می گردد در همین ارتباط است.
نظریه مشورتی در خصوص بهای عادله روز تقویم اراضی
استعلام : پس در صورتی که خواسته خواهان مطالبه بهای عادله روز زمین تملک شده بوده و دادگاه از ارجاع به کارشناسی ملک حکم به محکومیت خوانده دعوی به پرداخت مبلغ ارزیابی شده در زمان رسیدگی صادر کند ، مبنای وصول قیمت ملک همان قیمت زمان رسیدگی دادگاه است یا می بایست در زمان اجرای حکم مجددا با جلب نظر کارشناسی ، قیمت روز ملک از محكوم عليه پرونده اجرایی وصول و در حق محکوم له پرداخت شود . به عبارت دیگر ، منظور از پرداخت قیمت عادله روز ، قیمت ارزیابی زمان کارشناسی در مرحله رسیدگی است یا قیمت زمان اجرای حکم ؟
پاسخ : مقررات تبصره ذیل ماده ۱۹ قانون کانون کارشناسان رسمی دادگستری مصوب ۱۳۸۱ همان گونه که در متن آن آمده است ، در مواردی قابل اعمال است که انجام معامله مستلزم تعیین قیمت عادلانه روز از طرف کارشناس رسمی باشد و نه در همه مواردی که کارشناسان اظهار نظر می کنند ؛ بنابراین در فرض سؤال که قیمت عادله روز تعیین و به پرداخت آن حکم شده است ، رأی صادر شده از اعتبار امر مختوم برخوردار است و اجرای احکام جز اجرای رأی قطعی ، اختیار و تکلیف دیگری ندارد .